Martin Demsey, tổng tham mưu trưởng quân đội Mỹ tương lai

Nguyễn Văn Khanh

Trong cuộc đời binh nghiệp, hầu như binh sĩ Mỹ nào cũng mong có ngày nhận được gặp hay nhận được điện thoại từ Tòa Bạch Ốc, đầu dây là Tổng Thống Hoa Kỳ, người đảm nhận vai trò tổng tư lệnh quân đội.

Tướng Martin Demsey trong một cuộc họp báo tại Baghdad, Iraq, hồi năm 2003. (Hình: Laura Boushnak/AFP/Getty Images)

Riêng với Ðại Tướng Martin Demsey, vinh dự này liên tục đến với ông trong khoảng thời gian 2 năm nước Mỹ được Tổng Thống Barack Obama lãnh đạo.
Khi ông Obama vừa giơ tay tuyên thệ trở thành vị tổng thống thứ 44 của Hoa Kỳ, Tướng Demsey là một trong những tướng lãnh đi chung trong phái đoàn do ông Tổng Trưởng Quốc Phòng Robert Gates và bà Ngoại Trưởng Hillary Clionton hướng dẫn vào Phòng Bầu Dục, để trình bày “thật thẳng thắn nhưng cảm nghĩ mà quý vị đang có về chiến trường Iraq và Afaghanistan” như vị nguyên thủ quốc gia nói lúc bắt đầu cuộc thảo luận. Trong cuộc bàn thảo quan trọng đó, ông thay mặt cho các tướng lãnh khác lên tiếng nói “không thể thành công bằng quân sự, mà phải có cả một kế hoạch ngoại giao đi kèm.”
Mới một tháng trước đây, ông nhận được điên thoại từ Tòa Bạch Ốc báo tin tổng thống chọn ông làm Tư Lệnh Lục Quân. Cách đây mới 2 ngày, một lần nữa ông lại được vào Tòa Bạch Ốc để nghe Tổng Thống Obama thông báo quyết định chọn ông giữ chức vụ Tổng Tham Mưu Trưởng Quân Ðội thay thế cho Ðô Ðốc Mike Mullen sửa soạn giải ngũ.
Tin đồn hành lang cho hay khi loan báo tin này, tổng thống Hoa Kỳ bảo: “Anh em binh sĩ và tôi muốn giữ đại tướng ở lại Washington thêm vài năm nữa.” Và ông nói đùa thêm: “Hy vọng đại tướng nhận lời dọn từ phòng làm việc hiện nay sang phòng làm việc ngay bên cạnh lớn hơn.” Không để cho vị tướng đứng trước mặt mình cơ hội trả lời, vị tổng thống dân sự chưa hề cầm súng bảo thêm: “Quyết định của tôi là quyết định của tổng tư lệnh quân đội, phần của đại tướng là phải nhận lời thi hành chứ không được quyền từ chối.”
Quyết định chọn Ðại Tướng Martin Demsey làm Tổng Tham Mưu Trưởng Quân Ðội Hoa Kỳ là quyết định gây khá nhiều ngạc nhiên cho giới thạo tin ở thủ đô. Từ cuối năm ngoái những đồn đãi về người thay thế Ðô Ðốc Mullen đã được tung ra, trong danh sách khá dài với những tên tuổi của những tướng lãnh rất quen thuộc với báo chí, trong đó không hề có tên ông. Mới 2 tuần trước đây cả tờ The Washington Post lẫn tờ The Christian Monitor đều cho đăng những bản tin với ngụ ý cho hay đứng đầu danh sách vẫn là Ðại Tướng James Cartwright, hiện đang giữ chức Phó Tổng Tham Mưu Trưởng và Ðô Ðốc James Stavridis, đang điều khiển lực lượng quân sự NATO, dù cả 2 vị tướng này đều là những vị tướng tham mưu, chưa từng điều khiển mặt trận như Tướng Demsey.
Một chuyên gia về quốc phòng ở thủ đô còn dự đoán vị trí quan trọng này sẽ được dành cho Tướng Cartwright, người “cả Tổng Thống Obama lẫn Phó Tổng Thống Joseph Biden đều tin tưởng.” Tướng Cartwright là vị tướng duy nhất tán thành ý kiến của ông Phó Biden “chỉ đưa thêm 30,000 binh sĩ vào chiến trường Afghanistan,” trong khi tất cả các tướng lãnh khác đều mong con số gấp đôi.
Chính vì thế, việc Tướng Demsey được chọn khiến mọi người phải ngạc nhiên, cho dù tổng thống Hoa Kỳ ngợi khen vị Tân Tổng Tham Mưu Trưởng là chiến sĩ “có gần 40 năm kinh nghiệm phục vụ trong quân ngũ, là một trong những vị tướng được mọi người kính phục và đã được trui rèn ở những đơn vị và chiến trường khác nhau.”
Tốt nghiệp trường Võ Bị West Point năm 1974, Tướng Demsey chỉ thật sự được các viên chức quân sự và dân sự Mỹ biết đến hồi Tháng Năm, 2003 khi ông điều khiển Sư Ðoàn Một Thiết Kỵ ở chiến trường Iraq. Cùng với 20,000 binh sĩ dưới quyển, ông đảm nhận trách nhiệm xây dựng an ninh cho thủ đô Baghdad để các đơn vị khác có thể bắt tay vào việc giúp tái thiết cho Iraq sau ngày lật đổ chế độ độc tài Sadam Hussein. Thành quả ông và các sĩ quan tham mưu hãnh diện là không đầy một năm sau đó đã mở rộng được vòng đai an ninh cho Baghdad, và bộ Quốc Phòng quyết định đưa cả sư đoàn về nước.
Lúc đó vào cuối mùa Xuân 2004. Các binh sĩ trong sư đoàn đã lần lượt được đưa sang Kuwait để sửa soạn về nước thì quân nổi dậy trung thành với Giáo Sĩ Modtada al-Sadr mở cuộc tổng tấn công ở miền Nam Iraq và ngay chung quanh thủ đô Baghdad. Trước hàng quân đang chờ lên máy bay, Tướng Demsey loan báo mới nhận được chỉ thị từ Washington cho biết tất cả các binh sĩ phải phục vụ thêm 90 ngày nữa.
Không đầy một tuần sau đó, binh sĩ dưới quyền điều động của ông mở mặt trận phản công, đánh thẳng vào Bộ Chỉ Huy của quân nổi dậy. Sử gia quân sự Peter Mansoor của Ðại Học Ohio State gọi trận chiến đó là “trận chiến quyết định cuộc chiến Iraq và sự sống còn của chính phủ Bangdad,” đồng thời ngợi khen quyết định của vị tướng chỉ huy khi mở một chiến dịch dân vận “kêu gọi các phần tử trung thành với Giáo Sĩ Sard buông súng, cùng với binh sĩ Hoa Kỳ và người dân Iraq dọn dẹp những đổ vỡ do chiến tranh gây nên.”
Vẫn theo sử gia Mansoor: “Ðây là bài học lớn nhất Tướng Demsey thu thập được từ Bangdad, giúp ông ta thành công về cả mặt quân sự lẫn chiến tranh chính trị,” và không ngạc nhiên khi thấy ông tân Tổng Trưởng Quốc Phòng Robert Gates “chọn Tướng Demsey điều khiển chương trình huấn luyện quân sự cho quân đội Iraq.”
Sau 2 năm làm việc ở Iraq, ông được đưa về phục vụ một năm tại Bộ Tư Lệnh Lực Lượng Hoa Kỳ ở Trung Ðông trước khi đảm nhận chức vụ chỉ huy trưởng chương trình huấn luyện quân sự cho dân quân Saudi Arabia. Tháng Tư vừa rồi ông được chọn làm Tư Lệnh Lục Quân, và hôm Thứ Hai tuần này, được Tổng Thống Obama đề cử làm tổng tham mưu trưởng.
Trách nhiệm của vị tướng 4 sao bây giờ là giúp quân đội Hoa Kỳ đáp ứng một tình thế hoàn toàn mới: chỉ trong 2 năm nữa số binh sĩ sẽ giảm bớt, từ đầu năm tới ngân sách hàng năm cũng bị cắt giảm khá nhiều, trong lúc phải đương đầu với những mặt trận khác nhau, từ biến chuyển chính trị đang xảy ra tại Trung Ðông và Bắc Phi cho đến căng thẳng vì chương trình nguyên tử của Iran và Bắc Hàn, mức bành trướng quân sự của Trung Quốc ở Châu Á-Thái Bình Dương, và làm sao để lôi kéo Pakistan trở thành đồng minh tin cậy của Hoa Kỳ trước ngày người lính Mỹ đầu tiên rời chiến trường Afghanistan về nước. Hơn thế nữa, chỉ thị đầu tiên ông nhận được từ vị tổng tư lệnh: “Bằng mọi cách, quân đội Hoa Kỳ vẫn phải là lực lượng tinh nhuệ nhất thế giới.”
Không chỉ giữ vai trò của một quân nhân, ông còn đóng vai trò của một nhà ngoại giao ngay tại nhiệm sở mới. Vài tuần trước đây Tổng Thống Obama loan báo chọn ông Giám Ðốc Tình Báo CIA Leon Panetta thay thế cho ông Gates, và “hầu như ông tân tổng trưởng Quốc Phòng không có một tí kinh nghiệm gì về quân sự, lại không có một người bạn thân nào ở Ngũ Giác Ðài cả,” theo lời một viên tướng đang làm việc ở Bộ Tổng Tham Mưu nói với nhật báo The New York Times. Trách nhiệm của ông là xây nhịp cầu nối liền giữa người chỉ huy trực tiếp với các tướng lãnh và binh sĩ dưới quyền.
Một chuyện nhỏ bên lề để kết thúc bài này: Ðại Tướng Martin Demsey thích hát, hát rất hay và thường hay hát cho bình sĩ làm việc với ông nghe. Chỉ vài tuần trước đây trong bữa tiệc khoản đãi ông nhận chức Tư Lệnh Lục Quân, ông cũng đồng ý hát một bài “thể theo lời yêu cầu của các bạn.” Bài hát kết thúc, Ðô Ðốc Mike Mullen vừa vỗ tay vừa đi thật nhanh lên sân khấu, bảo “ngồi nghe đại tướng hát mà tôi cứ thắc mắc, không biết giữa ông và Frank Sinatra ai hát hay hơn ai.”